Home >


Oranjeplateel

Plateel/aardewerk met afbeeldingen van het Nederlands Vorstenhuis Oranje-Nassau neemt een aparte plaats in het gebruiks- en sieraardewerk.

Al sinds het einde van de 16e eeuw met Willem de Zwijger kent Neder­land als 1 van de weinige naties, gelegenheidskeramiek met de Oran­je-familie als onderwerp. Heraldisch gezien waren de aangebrachte wapens meestal juist, de pottenbakker moest een wapenboek bijvoorbeeld hebben gehad.

 

In 1544 erfde Willem I, de Zwijger de titel Prins van Oranje en in 1559 werd hij benoemt tot stadhouder van Holland, Zeeland en Utrecht. Vermoord in 1584 in Delft. De (baardman) kruiken en kannen van gres uit die tijd laten dit stuk historie zien. De decoratie werd met een matrijs op een plaatje klei gedrukt welke op een kan of kruik geappliqueerd werd.

 

Eerste helft zeventiende eeuw eerste afbeelding van een Oranje, Prins Maurits op een delftsblauw tegeltableau. Portretteren van een vorst in vol ornaat op een steigerend paard was de favoriete afbeelding op een tegeltableau in de zeventiende en nog achttiende eeuw.

 

Het symbool van de Oranjes is de sinaasappel of oranjeappel. Deze vrucht stond voor de aanhankelijkheid voor Oranje en de strijd tegen Spanje. Vermoedelijk werd dit symbool in gebruik genomen in het begin van de zeventiende eeuw.

 

"Vivat Oranje", Goudse pijpen betuigen wat later hun sympathie voor Prins Willem III, deze oranjepijpen waren eenvoudig doch van goede kwaliteit tot 1670 ongeveer. Vanaf half 1700 worden deze dunwandige pijpen voor zo'n 10 jaar prachtig gedecoreerd door knappe graveurs.

 

Prins Willem V en Prinses Wilhelmina zijn het meest op aardewerk afgebeeld wegens tegenstellingen in het land en eind zeventien honderd kwam aardewerk met een motto/versje in opmars als reactie op een gebeurtenis. Zoals: De vorst is nu weer, herstelt in zijn eer!! De oranjegezinden vertrouwden in God & in de Prins.

 

Paleis Het Loo heeft in 2004 bij Sotheby's 13 borden van een zeldzaam servies uit 1829 gekocht voor circa 30.000 euro. Het servies was speciaal voor Koning Willem I gemaakt door de Brusselse fabrikant Frederic Faber, het gehele servies kostte toentertijd zo'n 3200 euro.

 

De afgelopen 150 jaar hebben menig pla­teelbakkerij, zoals Zuid Holland, Rozenburg, Regina, Potterij Rembrandt, De Distel, Fayence en Tegelfabriek Holland, Société Céramique, Petrus Regout en De Porceleyne Fles, ons Koningshuis geëerd. Helaas is van veel Oranjeplateel de fabriek onbekend omdat vele stukken niet gemerkt zijn.

 

Op o.a. bekers, kruikjes, tegels en borden  werden in portret, wapen en gedicht de Oran­je's vastgelegd.

 

Gelegenheden waren onder meer de kroning van Konin­gin Wilhelmi­na op 6 september 1898 en haar huwelijk met Hertog Hendrik van Mec­klenburg-Schwerin. Een fantas­tisch voorbeeld daarvan is het door Rozenburg poly­chroom beschilderde (Samuel Schellink e.a.) theeser­vies, te bezichti­gen in Paleis Het Loo.

Of de herinnering van de 25, 40- en 50 jarige regering van Wilhelmina, maar ook de 70-ste verjaardag, 30 jaar geleden koningin Emma regentes (1929) van Nederland werd en bij haar overlijden in 1934.

 

En de volgende generaties met de geboorte van Prinses Juliana (1909), meerderjarigheid (1927), verloving & haar huwe­lijk in 1937 met Leopold Frederik Everhard Julius Koert Karel Godfried Pieter, Prins Bernhard van Lippe-Biesterveld, de geboorte van prinsesje Beatrix, de inhuldiging tot koningin, 12,5 en 25 jarig huwelijk van Juliana. En ook het huwelijk van Prinses Beatrix met Prins Claus George Willem Otto Frederik Geert von Amsberg waren gelegenheden om het Huis van Oranje in het zonnetje te zetten. Als laatste, bij de geboorte van de dochtertjes van prins Willem Alexander en prinses Maxima, onze nieuwe kroonprinses Amalia en prinsesje Alexia werd er (eenvoudig massaproduct) gelegenheidsplateel gemaakt.

 

De oranjeboom bloeit voort!!